آزمایش تشخیص بیماریهای پروستات (PSA)

آزمایش تشخیص بیماری های پروستات یا PSA یک آزمایش خون است که می تواند به تشخیص مشکلات پروستات از جمله سرطان های پروستات نیز کمک کند.

آزمایش PSA یک آزمایش خون است که میزان آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) در خون شما را اندازه گیری می کند PSA. پروتئینی است که توسط سلولهای طبیعی وحتی سرطانی پروستات تولید می شود. داشتن مقدار کمی PSA در خون طبیعی است و با افزایش سن و بزرگتر شدن پروستات مقدار آن کمی افزایش می یابد. مردان بالای 50 سال، باید این آزمایش را انجام دهند. افراد با بیش از 45 سال چنانچه در معرض خطر سرطان پروستات باشند باید این تست را انجام دهند.
افزایش سطح PSA نشان دهنده برخی مشکلات در پروستات است، از جمله:
بزرگ شدن پروستات
 پروستاتیت
سرطان پروستات
موارد دیگر نیز می توانند باعث افزایش سطح PSA در مردان شوند.
اگر سطح PSA شما افزایش یافته باشد، پزشک شما ممکن است آزمایشات دیگری را برای یافتن علت ایجاد آن انجام دهد.
تست تشخیص بیماری های پروستات چگونه انجام می شود؟
اگر تصمیم گرفتید که آزمایش PSA می خواهید، پرسنل ازمایشگاه یا پرستار #نمونه ای از خون را می گیرد . مقدار PSA در خون شما با نانوگرم (یک میلیاردم گرم) در هر میلی لیتر خون (ng / ml) اندازه گیری می شود. پزشک همچنین ممکن است معاینه رکتوم دیجیتال (DRE) را انجام دهد، همچنین به عنوان معاینه فیزیکی پروستات و آزمایش ادرار برای رد عفونت ادرار انجام می شود.
چه عواملی می توانند بر سطح PSA تأثیر بگذارند؟
آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA) توسط سلول های سالم در پروستات تولید می شود. بنابراین داشتن مقدار کمی PSA در خون طبیعی است. با افزایش سن و بزرگتر شدن پروستات این مقدار افزایش می یابد. مشکلات پروستات، مانند بزرگ شدن پروستات یا پروستاتیت، می تواند باعث افزایش سطح PSA شود. اما بسیاری از موارد دیگر نیز می توانند بر میزان PSA شما تأثیر بگذارند.
عفونت ادرار
عفونت ادرار باعث افزایش سطح PSA می شود. اگر به #عفونت مبتلا باشید،  قبل از انجام آزمایش PSA باید حدود شش هفته صبر کنید تا عفونت از بین برود.
ورزش شدید
ممکن است از شما خواسته شود در 48 ساعت قبل از تست PSA هیچ ورزش شدیدی به ویژه دوچرخه سواری انجام ندهید.
انزال
ممکن است پزشک از شما بخواهد در 48 ساعت قبل از آزمایش PSA از انجام هرگونه فعالیت جنسی که منجر به انزال شود خودداری کنید. رابطه جنسی می تواند سطح PSA شما را برای مدتی افزایش دهد. تحریک پروستات  نیز ممکن است سطح PSA را بالا ببرد. باید یک هفته قبل از آزمایش PSA از فعالیت جنسی اجتناب کنید.
معاینه رکتال دیجیتال (DRE)
داشتن یک DRE درست قبل از آزمایش PSA ممکن است سطح PSA شما را افزایش دهد. اگر تازه DRE داشته اید پزشک بهتر است به مدت یک هفته از آزمایش PSA شما جلوگیری کند.
نمونه برداری از پروستات
بیوپسی قبل از آزمایش PSA در شش هفته، می تواند سطح PSA را بالا می برد.
داروها
در صورت استفاده از داروهای تجویز شده یا بدون نسخه پزشک، پزشک عمومی یا پرستار خود را مطلع کنید، زیرا برخی از آنها می توانند بر میزان PSA مردان تأثیر بگذارند. به عنوان مثال، مهارکننده های 5-آلفا ردوکتاز مانند فیناستراید (دارو ®) و یا دوتاستراید (آوودارت ®)، می تواند سطح PSA شما را کاهش دهد.
مزایای PSA چیست؟
این تست تشخیصی به شما کمک می کند تا سرطان پروستات را قبل از بروز هر گونه علائم تشخیص دهید. تشخیص سرطان در مراحل اولیه می تواند در پیشگیری از بروز عوارض جانبی موثر باشد. انجام آزمایشات منظم PSA می تواند برای مردانی که بیشتر در معرض خطر سرطان پروستات هستند مفید باشد. حتی در بعضی موارد آزمایش PSA می تواند سرطان پروستات را درست تشخیص ندهد. از هر 7 نفر 1 نفر (15 درصد) با سطح PSA طبیعی ممکن است مبتلا به سرطان پروستات باشند و از هر 50 نفر 1 نفر (دو درصد) با PSA طبیعی ممکن است به سرطان پروستات با رشد سریع مبتلا شوند. در صورت بالا بودن سطح PSA احتمال دارد شما به آزمایش های بیشتری از جمله نمونه برداری نیاز داشته باشید.
چه زمانی باید تست PSA بدهم؟
بعد از اینکه برخی از مردان اولین آزمایش PSA خود را انجام دادند، ممکن است بخواهند هر چند سال یکبار آزمایشات منظم انجام دهند، به خصوص اگر در معرض خطر بیشتری باشند. این آزمایشات روتین می تواند یک روش خوب برای تشخیص هر گونه تغییر در سطح PSA باشد.
تست پایه PSA چیست؟
هدف از آزمایش پایه PSA کمک به بررسی خطر ابتلا به سرطان پروستات در آینده است . برخی تحقیقات نشان می دهد که سطح PSA شما در 40 سالگی می تواند برای پیش بینی احتمال ابتلا به سرطان پروستات یا سرطان پروستات رشد سریع (تهاجمی) در آینده استفاده شود. اگر سطح PSA یک مرد در 40 سالگی کمی بیشتر از اکثر مردان همسن و سال باشد، احتمال خطر ابتلا به سرطان پروستات در آینده بیشتر است. اگر آزمایش نشان دهد که در معرض خطر بیشتری هستید، ممکن است پزشک تصمیم بگیرد که مرتباً آزمایش PSA انجام دهید . چکاپ دوره ای یک روش خوب برای تشخیص هر گونه تغییر در سطح PSA شما می باشد.
نتایج PSA چه چیزی را نشان می دهد؟
نتایج آزمایشات PSA به صورت نانوگرم PSA در هر میلی لیتر خون (ng / mL) گزارش می شود. هیچ نقطه مشخصی بین سطح PSA طبیعی و غیرطبیعی وجود ندارد. پزشک ممکن است بر اساس نتایج آزمایش PSA نمونه برداری از پروستات را توصیه کند. درصد PSA آزاد به دو شکل متصل به پروتئین های خاص خون متصل یا بهم چسبیده (آزاد) در جریان خون دیده می شود. 

ملاحظات نمونه گیری جهت تست PSA به شرح زیر می باشد:

1- یک هفته قبل از نمونه گیری بیمار نباید معاینه مقعدی (Digital rectal exam) و ماساژ پروستات شده باشد، زیرا ممکن است سبب افزایش موقت PSA گردد.

2- 48 ساعت قبل از تست PSA موارد زیر ممنوع است:

الف ) دوچرخه سواری ، موتور سواری ، راندن تراکتور و سایر موارد که به لگن فشار وارد می کند.

ب ) فعالیت شدید بدنی بخصوص مواردی که به ناحیه پروستات فشار وارد می کند، مثل: اسب سواری و کاراته

ج ) تماس جنسی و انزال

3- در صورت هر گونه عمل ، لوله گذاری مجرا ( Catheter ) و اقدامات تشخیصی مثانه یا پروستات ( بخصوص بیوپسی پروستات ): باید انجام تست PSA را تا 6 هفته به تعویق انداخت.

4- در صورت عفونت مجرای ادراری، 6 هفته بعد از تمام شده آنتی بیوتیکها اقدام به انجام تست شود.

5- شیمی درمانی و نیز داروهای تستوسترون بر میزان PSA تأثیر می گذارند و لازم است حتما” بیمار با پزشک مربوطه مشورت نماید.